Al vijftien jaar geen dag hetzelfde

Bij Ons Tweede Thuis werken ook veel medewerkers in specialistische functies, bijvoorbeeld als orthopedagoog, c.q. gedragsdeskundige. Wat houdt zo’n functie in? Wat doe je dan allemaal? Hanneke Holtmanns vertelt hoe het is om als gedragsdeskundige te werken.

Hanneke Holtmanns deed verschillende opleidingen die haar klaarstoomden om als gedragsdeskundige aan de slag te gaan. Na een half jaar psychologie volgde ze de SPH-opleiding, daarna de (pre)master orthopedagogiek en vervolgens de opleiding voor GZ-psycholoog bij de Rino Groep, waar ze in 2016 afstudeerde. Al tijdens haar studie tot orthopedagoog werkte ze parttime als Persoonlijke Begeleider (PB’er) bij Ons Tweede Thuis. Daarom was de stap om er te gaan werken als gedragsdeskundige minder groot. “Ik ging voor 12 uur per week aan de slag als gedragsdeskundige en 24 uur als PB’er. Beetje bij beetje ging ik minder als PB’er en meer als gedragsdeskundige werken. Van 2012 tot 2018 deed ik dat nog fulltime; inmiddels werk ik drie dagen per week als gedragsdeskundige op het Adviespunt.”

Bij OTT werken momenteel zo’n 35 gedragsdeskundigen. Zij werken allemaal op een woonvoorziening of dagcentrum. Veel gedragsdeskundigen werken op meerdere locaties. Als er in een woonvoorziening cliënten wonen die een 3 of hoger scoren op het zorgzwaartepakket (ZZP), dan is een gedragsdeskundige nodig. Het gaat daarbij niet zozeer om de mate van de beperking, maar meer om hun zorgbehoeften. Cliënten met een ZZP boven de 3, hebben bijvoorbeeld moeite met hun emotieregulatie of moeite om voor zichzelf te zorgen. Douchen, de was doen of je kamer netjes houden zijn soms grote uitdagingen.

Van diagnose tot behandeling

Een traject met een cliënt begint altijd met verklaringsgerichte diagnostiek. Hanneke: “We observeren het gedrag en hebben gesprekken met de PB’er, de ouders en de cliënt zelf. Waar komt het gedrag vandaan? Wanneer vertoont hij dit? Heeft alleen de cliënt er last van of ook de omgeving? Als iemand bijvoorbeeld alleen boos wordt op zijn werk en thuis niet, vragen we door: wat gaat er mis? Misschien vindt hij het frustrerend dat hij zijn werk niet af krijgt. Dan kan het nodig zijn om de werkzaamheden aan te passen. Of heeft de boosheid op de werkvloer met een gebeurtenis uit het verleden te maken en is er traumatherapie nodig? Soms heeft een cliënt er moeite mee zijn emoties te reguleren, doordat hij daar minder capaciteiten voor heeft. Dan kan bijvoorbeeld ook een vaktherapie een oplossing zijn. We maken dus afwegingen ten aanzien van de gestelde hypothese en vervolgens stellen we een behandelplan op.” Als gedragsdeskundige op een voorziening schrijf je samen met de PB’er een cliëntplan, waarin je de ondersteuning aan de client goed beschrijft en behandeldoelen opneemt. Je coacht een team bij de ondersteuning aan de cliënt. Hierbij kan het nodig zijn om hen psycho-educatie te geven om hen te leren om te gaan met specifieke problematiek. Ook kan het nodig zijn dat je de cliënt of netwerk psycho-educatie geeft.

Sinds maart 2021 werkt Hanneke alleen nog maar bij het Adviespunt. Het Adviespunt is het onderdeel van OTT dat is gespecialiseerd in onderzoek, advies, begeleiding, training en behandeling van kinderen en volwassenen met een beperking, autisme of niet-aangeboren hersenletsel. Ze is daar een dag per week inhoudelijk coördinator en twee dagen behandelaar. Samen met de locatiemanager behandelt ze alle aanvragen die binnenkomen en met de therapeuten beoordeelt ze welke behandeling nodig is. Ze doet intakegesprekken en vraagverkennende gesprekken, stelt behandelplannen op en geeft EMDR (traumatherapie) en cognitieve gedragstherapie. “Bij gedragstherapie geef je opdrachten aan een cliënt. Stel, iemand heeft een angstprobleem en durft niet naar buiten. Die angst komt door bepaalde gedachtes en die resulteren in ongewenst gedrag. Iemand sluit zich bijvoorbeeld op in huis. Dan ga je oefenen door samen naar buiten te gaan. Door te laten zien dat er niets spannends gebeurt, leer je cliënten om met hun angst om te gaan.”

Al vijftien jaar volop afwisseling

Hanneke heeft het nog steeds naar haar zin bij OTT. “Het werk als gedragsdeskundige is heel divers! Je krijgt verschillende hulpvragen van heel uiteenlopende cliënten. Dat maakt het heel uitdagend. De ene keer heb je iemand die heel goed kan praten, de andere keer iemand die dat niet kan. Dat vergt veel van je creativiteit. Al werk ik al bijna 15 jaar bij OTT, het voelt niet als dezelfde werkplek, omdat er zoveel verschillende mogelijkheden zijn. Het verveelt niet. Dan weer coach je een team, dan heb je een gesprek met ouders, dan werk je een diagnose uit of je gaat praktisch aan de slag met een cliënt.”

Bijzonder aan de OTT-aanpak vindt Hanneke het behandelcentrum waar ook veel vaktherapeuten en trainers werken. “Onze kracht is dat we veel mogelijkheden bieden om cliënten te behandelen of te begeleiden. Zo werkt de training Flink!, die is ontwikkeld door OTT’ers, ook heel goed bij cliënten. We nemen ook echt de tijd voor een cliënt. Er is rust en ruimte om een behandeling goed uit te voeren. We hebben echt oog voor de cliënt.”
Een voorbeeld toont het effect van therapie aan. “Ik werkte op een woonvoorziening waar een cliënt van 35 kwam wonen, die tot die tijd alleen nog bij haar ouders had gewoond. Dat is natuurlijk enorm spannend. Zij had wel al een hele rits aan hulpverleners gehad. Haar reactie op begeleiders was dat ze steeds in de aanval ging, iedereen afstootte en geen relaties wilde aangaan met de hulpverleners. Aan PB’ers en ouders kon ik uitleggen dat dit gedrag voortkwam uit het hebben van hechtingsproblemen. De begeleiders en ouders coachte ik hoe hiermee om te gaan en ik gaf de client EMDR en CGT. Inmiddels werk ik niet meer op die voorziening, maar ik kwam de cliënt laatst wel tegen. Haar reactie was hartverwarmend, zij vertelde dat zij nog dagelijks profijt heeft van hetgeen zij geleerd heeft. En zei: ‘Je hebt me zo goed geholpen, ik heb geen last meer van mijn klachten.’ Daar doe ik dit werk dus voor.”